Klauzule niedozwolone w umowach najmu

W sto­sun­kach w któ­rych jed­ną stro­ną umo­wy jest przed­się­bior­ca, a dru­gą stro­ny jest kon­su­ment, zapi­sy umo­wy rażą­co naru­sza­ją­ce inte­re­sy kon­su­men­ta w ten spo­sób, że kształ­tu­ją jego pra­wa i obo­wiąz­ki w spo­sób nie­zgod­ny z dobry­mi nie wią­żą kon­su­men­ta, chy­ba że były indy­wi­du­al­nie z nim uzgod­nio­ne. Zapi­sy takie nazy­wa­ne są nie­do­zwo­lo­ny­mi posta­no­wie­nia­mi umow­ny­mi, albo jesz­cze poważ­niej — klau­zu­la­mi abu­zyw­ny­mi. Nie doty­czy to posta­no­wień okre­śla­ją­cych głów­ne świad­cze­nie stron o ile zosta­ły sfor­mu­ło­wa­ne w spo­sób jednoznaczny.

Dzi­siej­szy temat jest dosyć trud­ny, jed­nak­że nie­sto­so­wa­nie się do poru­szo­nych zagad­nień może wią­zać się z bar­dzo przy­kry­mi kon­se­kwen­cja­mi, o któ­rych napi­sze na koń­cu. Temat jest ostat­nio bar­dzo nośny bo oma­wia­ny jest przy oka­zji kre­dy­tów fran­ko­wych w związ­ku z wyta­cza­nym przez kre­dy­to­bior­ców pozwa­mi zbio­ro­wy­mi.

Kogo dotyczy ten wpis na blogu

Nie każ­de­go wynaj­mu­ją­ce­go czy najem­cę ten temat doty­czy. Z całą pew­no­ścią mogą spać oso­by, któ­re wynaj­mu­ją pry­wat­nie miesz­ka­nia innym oso­bom prywatnym.

Roz­pa­try­wa­nie zapi­sów umow­nych w obsza­rze nie­do­zwo­lo­nych posta­no­wień umow­nych uza­leż­nio­ne jest przede wszyst­kim od pod­mio­tów stron umo­wy. Z jed­nej stro­ny stro­ną umo­wy musi być kon­su­ment, za któ­re­go uwa­ża się oso­bę fizycz­ną, któ­ra doko­nu­je z przed­się­bior­cą czyn­no­ści praw­nej nie­zwią­za­nej z jej dzia­łal­no­ścią gospo­dar­czą lub zawo­do­wą. Ta aktu­al­na defi­ni­cja kon­su­men­ta obo­wią­zu­je od 25 grud­nia 2014 i wpro­wa­dzo­na zosta­ła nowe­lą zawar­tą w usta­wie o pra­wach kon­su­men­ta. W poprzed­nim sta­nie praw­nym defi­ni­cja ta nie zawie­ra­ła sfor­mu­ło­wa­nia „z przed­się­bior­cą”, co impli­ko­wa­ło znacz­nie szer­sze trak­to­wa­nie pod­mio­tów dru­giej stro­ny czyn­no­ści praw­nej. Obec­ne uści­śle­nie jed­no­znacz­nie wyma­ga, by za kon­su­men­tów uwa­żać jedy­nie oso­by fizycz­ne, któ­re doko­nu­ją czyn­no­ści praw­nej z przed­się­bior­cą. Dzia­łal­no­ścią gospo­dar­czą jest zarob­ko­wa dzia­łal­ność wytwór­cza, budow­la­na, han­dlo­wa, usłu­go­wa oraz poszu­ki­wa­nie, roz­po­zna­wa­nie i wydo­by­wa­nie kopa­lin ze złóż, a tak­że dzia­łal­ność zawo­do­wa, wyko­ny­wa­na w spo­sób zor­ga­ni­zo­wa­ny i ciągły.

Wie­my zatem, że kon­su­men­tem jest taka oso­ba fizycz­na, któ­ra doko­nu­je czyn­no­ści praw­nej (np. zawie­ra umo­wę naj­mu) z przed­się­bior­cą w celu nie­zwią­za­nym z dzia­łal­no­ścią gospo­dar­czą lub zawo­do­wą. Oso­ba fizycz­na, któ­ra wynaj­mu­je garaż od przed­się­bior­cy nadal pozo­sta­je kon­su­men­tem. Rów­nież twór­ca, któ­ry wynaj­mu­je ate­lier na potrze­by swo­jej dzia­łal­no­ści twór­czej, albo maj­ster­ko­wicz któ­ry wynaj­mu­je lokal użyt­ko­wy by reali­zo­wać swo­je pasje nadal pozo­sta­je w tej umo­wie kon­su­men­tem. Istot­ny jest bowiem cel zawar­cia umo­wy. Gdy­by ktoś jed­nak chciał ten sam garaż, albo lokal użyt­ko­wy, wyko­rzy­sty­wać do celów zwią­za­nych z dzia­łal­no­ścią gospo­dar­czą to już nie będzie konsumentem.

Dru­gą stro­ną roz­pa­try­wa­nej umo­wy w kon­tek­ście klau­zul abu­zyw­nych musi być przed­się­bior­ca. Za przed­się­bior­cę uzna­je się oso­bę fizycz­ną, oso­bę praw­ną lub jed­nost­kę orga­ni­za­cyj­ną któ­rej usta­wa przy­zna­je zdol­ność praw­ną, pro­wa­dzą­ca we wła­snym imie­niu dzia­łal­ność gospo­dar­czą lub zawo­do­wą. Czy­li oso­ba fizycz­na, któ­ra zawie­ra umo­wę naj­mu w ramach pro­wa­dzo­nej dzia­łal­no­ści gospo­dar­czej jest przed­się­bior­cą. Z całą pew­no­ścią przed­się­bior­cą są wszel­kie spół­ki han­dlo­we (spół­ka jaw­na, spół­ka part­ner­ska, spół­ka koman­dy­to­wa, spół­ka koman­dy­to­wo akcyj­na, spół­ka z ogra­ni­czo­ną odpo­wie­dzial­no­ścią i spół­ka akcyj­na), spół­dziel­nie i przed­się­bior­stwa pań­stwo­we lub inne jed­nost­ki będą­ce oso­ba­mi praw­ny­mi. Nato­miast nie każ­da spół­ka cywil­na jest przed­się­bior­cą. Istot­ny jest bowiem cel na jaki ta spół­ka zosta­ła zawią­za­na. Wyżej już wska­za­łem, czym jest dzia­łal­ność gospo­dar­cza. Chcę jed­no­znacz­nie pod­kre­ślić, że wynaj­mo­wa­nie nie­ru­cho­mo­ści, jeże­li odby­wa się na grun­cie pry­wat­nym, bez zgło­szo­nej dzia­łal­no­ści gospo­dar­czej do CEIDG, nie jest pro­wa­dze­niem dzia­łal­no­ści gospo­dar­czej na potrze­by defi­nio­wa­nia przed­się­bior­cy. Nawet wte­dy, gdy wynaj­mu­je­my komuś lokal użytkowy.

Czym są klauzule niedozwolone

Z klau­zu­lą nie­do­zwo­lo­ną może­my mieć do czy­nie­nia wte­dy, gdy jest ona sprzecz­na z wska­za­ny­mi w prze­pi­sach art. 385¹ – 385³  kodek­su cywil­ne­go zasa­da­mi i dodat­ko­wo wyni­ka­ją z wzor­ca umo­wy, któ­ry zapro­po­no­wał przed­się­bior­ca. Naj­czę­ściej pro­ble­ma­ty­ka nie­do­zwo­lo­nych klau­zul umow­nych odno­si się do przy­pad­ków, w któ­rych przed­się­bior­ca przed­sta­wił pier­wot­ne brzmie­nie umo­wy i wzo­rzec ten zawie­rał nie­do­zwo­lo­ne klau­zu­le umow­ne, albo przy­pa­dek w któ­rym zapro­po­no­wa­ny przez kon­su­men­ta wzo­rzec umo­wy został przez przed­się­bior­cę zmo­dy­fi­ko­wa­ny w tak dale­ki spo­sób, by wpro­wa­dzał nie­do­zwo­lo­ne posta­no­wie­nia umow­ne w miej­sce pier­wot­nych, zapro­po­no­wa­nych przez konsumenta.

Dopusz­czal­ne jest wpro­wa­dze­nie do umo­wy klau­zul rażą­co naru­sza­ją­cych inte­re­sy kon­su­men­ta, ale może się to stać jedy­nie w dro­dze indy­wi­du­al­nych nego­cja­cji pro­wa­dzo­nych z kon­su­men­tem. Cię­żar udo­wod­nie­nia. że posta­no­wie­nie zosta­ło uzgod­nio­ne indy­wi­du­al­nie, spo­czy­wa na tym kto się na to powołuje.

W art. 385³ k.c. zawar­to otwar­ty kata­log przy­kła­do­wych klau­zul, któ­re w razie wąt­pli­wo­ści uwa­ża­ne są za posta­no­wie­nia nie­do­zwo­lo­ne. Klau­zu­le te moż­na podzie­lić na:

• ogra­ni­cza­ją­ce bądź wyłą­cza­ją­ce odpo­wie­dzial­ność przed­się­bior­cy (art. 385³ 1–3, 21 k.c.),
• prze­ka­zu­ją­ce przed­się­bior­cy kon­tro­lę nad tre­ścią a tak­że wykład­nią posta­no­wień i wyko­ny­wa­niem umo­wy (art. 385³ 3–15, 19–20 k.c.),
• kształ­tu­ją­ce lub umoż­li­wia­ją­ce kształ­to­wa­nie przed­się­bior­cy nie­ko­rzyst­ne­go dla kon­su­men­ta czas trwa­nia umo­wy (art. 385³  10, 14–15 i 18 k.c.),
• w inny spo­sób naru­sza­ją­ce rów­no­wa­gę kon­trak­to­wą (art. 385³ 16–17 k.c.).

Rejestr klauzul niedozwolonych

Na pod­sta­wie art. 479⁴⁵ § 2 k.p.c. Pre­zes Urzę­du Ochro­ny Kon­ku­ren­cji i Kon­su­men­tów (dalej Pre­zes UOKiK) pro­wa­dzi rejestr posta­no­wień wzor­ców umo­wy uzna­nych za nie­do­zwo­lo­ne. Wpi­sy­wa­ne do nie­go są wszyst­kie klau­zu­le uzna­ne za nie­do­zwo­lo­ne i któ­rych SOKiK wyro­kiem zaka­zał sto­so­wa­nia. W odnie­sie­niu do umów naj­mu loka­li na dzień dzi­siej­szy w reje­strze tym znaj­du­je się sze­reg zapi­sów, któ­re ogra­ni­cza­ją upraw­nie­nia wynaj­mu­ją­ce­go lokal. W szcze­gól­no­ści nale­ży zwró­cić uwa­gę na istot­ne zapi­sy, któ­re moż­na podzie­lić na:

• klau­zu­le ogra­ni­cza­ją­ce pra­wo do sądu lub ogra­ni­cza­ją­ce wła­ści­wość miej­sco­wą sądu;
• klau­zu­le przy­zna­ją­ce kon­tra­hen­to­wi kon­su­men­ta upraw­nie­nia do doko­ny­wa­nia wią­żą­cej inter­pre­ta­cji umowy;
• klau­zu­le wyłą­cza­ją­ce bądź ogra­ni­cza­ją­ce odpo­wie­dzial­ność za nie­wy­ko­na­nie lub nie­na­le­ży­te wyko­na­nie zobo­wią­za­nia albo za szko­dy na osobie;
• mody­fi­ku­ją­ce spo­sób roz­wią­za­nia umo­wy lub odstą­pie­nie od umo­wy w spo­sób sprzecz­ny z prawem.

Klau­zu­le wpi­sa­ne do tego reje­stru, jeże­li zosta­ną umiesz­czo­ne przez przed­się­bior­cę bez indy­wi­du­al­ne­go uzgod­nie­nia z kon­su­men­tem we wzor­cu umo­wy są od razu nie­waż­ne. Nie ma potrze­by pro­wa­dzić jakie­go­kol­wiek postę­po­wa­nia sądo­we­go, któ­re mia­ło by tę nie­waż­ność usta­lić. Wpis w reje­strze korzy­sta bowiem z powa­gi rze­czy osą­dzo­nej dla każ­de­go kolej­ne­go zasto­so­wa­nia tego postanowienia.

Kilka przykładów klauzul niedozwolonych umieszczonych w rejestrze

Ograniczenie właściwości miejscowej sądu lub prawa do sądu

Regu­łą roz­wią­zy­wa­nia spo­rów jest sądo­we roz­strzy­gnię­cie przez sądy powszech­ne. Wła­ści­wość miej­sco­wa sądu dla powództw o rosz­cze­nia ze sto­sun­ku naj­mu zosta­ła okre­ślo­na w opar­ciu o wła­ści­wość prze­mien­ną na pod­sta­wie art. 37 k.p.c., tj. przed sądem wła­ści­wym miej­sco­wo dla poło­że­nia nie­ru­cho­mo­ści. Wła­ści­wość prze­mien­na nie wyklu­cza jed­nak sto­so­wa­nia wła­ści­wo­ści ogól­nej, w któ­rej powódz­two wyta­cza przed sąd pierw­szej instan­cji, w któ­re­go okrę­gu pozwa­ny ma miej­sce zamiesz­ka­nia. Upraw­nie­nie do wybo­ru sądu spo­śród wska­za­nych nale­ży do powo­da. Co praw­da zgod­nie z art. 46 § 1 k.p.c. stro­ny w umo­wie mogą okre­ślić inny sąd wła­ści­wy miej­sco­wo do roz­po­zna­wa­nia spo­rów, nie­mniej jed­nak zgod­nie z prze­pi­sem szcze­gól­nym art. 385³ pkt. 23 k.c. okre­ślo­na we wzor­cu umo­wy z kon­su­men­tem wła­ści­wość miej­sco­wa nie może narzu­cać inne­go sądu niż wska­za­ny w usta­wie procesowej.

W reje­strze posta­no­wień wzor­ców umo­wy uzna­nych za nie­do­zwo­lo­ne umiesz­czo­no kil­ka posta­no­wień uzna­nych za nie­do­zwo­lo­ne. Przy­kła­dem posta­no­wie­nia ogra­ni­cza­ją­ce­go pra­wo do sądu jest posta­no­wie­nie „Wszel­kie spo­ry wią­żą­ce się z niniej­szą umo­wą oraz skar­gi lub rosz­cze­nia odno­szą­ce się do, lub wyni­ka­ją­ce z niniej­szej umo­wy będą roz­strzy­ga­ne przez Sąd Polu­bow­ny powo­ła­ny i obra­du­ją­cy na pod­sta­wie Kodek­su Postę­po­wa­nia Cywil­ne­go”. Posta­no­wie­nia „Ewen­tu­al­ne spo­ry powsta­łe na tle brzmie­nia lub sto­so­wa­nia posta­no­wień umo­wy stro­ny pod­da­wać będą roz­strzy­gnię­ciu przez sąd rze­czo­wo wła­ści­wy dla mia­sta Gdy­nia” i „Ewen­tu­al­ne spo­ry stro­ny pod­da­ją roz­strzy­gnię­ciu Sądu powszech­ne­go ze wzglę­du na sie­dzi­bę wynaj­mu­ją­ce­go” są przy­kła­da­mi nie­do­zwo­lo­nej mody­fi­ka­cji wła­ści­wo­ści miejscowej.

Przyznanie kontrahentowi konsumenta uprawnienia do dokonywania wiążącej interpretacji umowy

Sądo­we roz­strzy­ga­nie spo­rów, w tym tak­że zwią­za­ne z tym doko­ny­wa­nie wykład­ni tre­ści umów, jest zasa­dą w demo­kra­tycz­nych sys­te­mach praw­nych. Kon­tra­hent kon­su­men­ta nie może narzu­cać kon­su­men­to­wi swo­je­go jed­no­stron­ne­go upraw­nie­nia do doko­ny­wa­nia wią­żą­cych wykład­ni umo­wy lub podej­mo­wa­nia decy­zji w zakre­sie nie­prze­wi­dzia­nym w umo­wie. Rów­nież tego typu klau­zu­le abu­zyw­ne zawar­te są w reje­strze posta­no­wień wzor­ców umo­wy uzna­nych za nie­do­zwo­lo­ne: „W sytu­acjach nie­prze­wi­dzia­nych w niniej­szej Umo­wie, decy­zję podej­mu­je „InCo” w for­mie zarzą­dze­nia”, „Stro­ny nie­odwo­łal­nie rezy­gnu­ją z pra­wa pod­wa­że­nia niniej­sze­go sta­tu­tu”, „Pra­cow­ni­cy posia­da­ją pra­wo do doko­ny­wa­nia wią­żą­cej wykład­ni posta­no­wień regu­la­mi­nu (…)”,  „Wykład­nia i inter­pre­ta­cja Regu­la­mi­nu nale­ży wyłącz­nie do Orga­ni­za­to­ra” i „Osta­tecz­na inter­pre­ta­cja niniej­sze­go regu­la­mi­nu nale­ży wyłącz­nie do Orga­ni­za­to­ra”.

Wyłączenie bądź ograniczenie odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania albo za szkody na osobie

Wyni­ka­ją­ce z Kodek­su cywil­ne­go regu­ły odszko­do­waw­cze zwią­za­ne z nie­na­le­ży­tym wyko­ny­wa­niem zobo­wią­zań czy też ze szkód powsta­łych na oso­bach zgod­nie z art. 385³ pkt. 1 i 2 nie mogą być mody­fi­ko­wa­ne poprzez jed­no­stron­ne narzu­ce­nie mody­fi­ka­cji przez kon­tra­hen­ta kon­su­men­ta. Takie dzia­ła­nie kształ­tu­je pra­wa i obo­wiąz­ki kon­su­men­ta w spo­sób sprzecz­ny z dobry­mi oby­cza­ja­mi i rażą­co naru­sza­jąc jego inte­re­sy. W tym zakre­sie SOKiK roz­strzy­gał kil­ka spraw, któ­re zaskut­ko­wa­ły wpi­sem klau­zul nie­do­zwo­lo­nych do reje­stru: „W przy­pad­ku rezy­gna­cji i nie doj­ścia do skut­ku umo­wy przed­wstęp­nej z przy­czyn leżą­cych po stro­nie Wpła­ca­ją­ce­go kwo­ta, o któ­rej mowa w § 2.2 prze­pa­da, chy­ba że oso­ba wska­za­na przez Wpła­ca­ją­ce­go wstą­pi w jego pra­wa i obo­wiąz­ki z tytu­łu zawar­tej umo­wy rezy­gna­cji”, „W takim przy­pad­ku odbior­cy nie przy­słu­gu­je żad­ne rosz­cze­nie” i „Poza rosz­cze­nia­mi wyni­ka­ją­cy­mi z pkt 2, 3 i 7 umo­wy stro­nom nie przy­słu­gu­ją żad­ne rosz­cze­nia”.

Modyfikacje sposobu rozwiązania umowy lub odstąpienia od umowy w sposób sprzeczny z prawem

Upraw­nie­nia stron umo­wy do roz­wią­za­nia bądź odstą­pie­nia od umo­wy prze­wi­dzia­ne pra­wem mają w zna­ko­mi­tej więk­szo­ści cha­rak­ter impe­ra­tyw­ny. Z tego cha­rak­te­ru wyni­ka brak moż­li­wo­ści mody­fi­ka­cji upraw­nień przez stro­ny umo­wy. Wyjąt­kiem są prze­pi­sy semiim­pe­ra­tyw­ne dają­ce stro­nom umo­wy moż­li­wość usta­le­nia łączą­ce­go je sto­sun­ku w spo­sób dowol­ny. Zgod­nie z prze­pi­sem art. 385³ pkt. 14 i 15 kon­tra­hent kon­su­men­ta nie może narzu­cić tyl­ko jemu brak upraw­nie­nia do roz­wią­za­nia umo­wy, odstą­pie­nia od niej lub jej wypo­wie­dze­nia, a tak­że zastrze­że­nia tyl­ko dla sie­bie upraw­nie­nia  do wypo­wie­dze­nia umo­wy zawar­tej na czas nie­ozna­czo­ny, bez wska­za­nia waż­nych przy­czyn i sto­sow­ne­go ter­mi­nu wypo­wie­dze­nia. Tego typu zapi­sy rów­nież umiesz­czo­no w reje­strze klau­zul nie­do­zwo­lo­nych: „Umo­wa wyga­sa tyl­ko i jedy­nie w przy­pad­kach okre­ślo­nych w jej posta­no­wie­niach” i „Po roz­wią­za­niu umo­wy naj­mu oso­by zaj­mu­ją­ce lokal bez tytu­łu praw­ne­go wyra­ża zgo­dę na dobro­wol­ne pod­da­nie się egze­ku­cji w try­bie art. 777 kpc eks­mi­sji z loka­lu bez pra­wa do loka­lu socjal­ne­go.”.

Co powodują niedozwolone klauzule umowne

W sto­sun­kach, w któ­rych jed­ną stro­ną umo­wy jest kon­su­ment, a dru­gą przed­się­bior­ca nie­uzgod­nio­ne indy­wi­du­al­nie z kon­su­men­tem posta­no­wie­nia umo­wy nie wią­żą go. Ozna­cza to, że kon­su­ment może inter­pre­to­wać sobie umo­wę w taki spo­sób, jak­by zapi­sów tych wca­le w tej umo­wie nie było. Czy­ta­my umo­wę wykre­śla­jąc te klauzule.

Usta­na­wia­jąc sank­cję nie­wią­za­nia kon­su­men­ta okre­ślo­nym posta­no­wie­niem, usta­wo­daw­ca prze­wi­dział mecha­nizm „samo­oczysz­cze­nia” sto­sun­ku praw­ne­go. Ponie­waż dane posta­no­wie­nie jest nie­wią­żą­ce, kon­su­ment, powo­łu­jąc się na tę oko­licz­ność, może zigno­ro­wać wyni­ka­ją­ce z nie­go zasa­dy. W związ­ku z tym ma on pra­wo odmó­wić zacho­wa­nia zgod­ne­go z zakwe­stio­no­wa­nym posta­no­wie­niem. Upraw­nie­nie to roz­cią­ga się zatem na żąda­nie odda­le­nia ewen­tu­al­ne­go powódz­twa wyto­czo­ne­go przez przed­się­bior­cę, jeże­li powódz­two to wywo­dzo­ne jest na nie­wią­żą­cym posta­no­wie­niu. Ponad­to kon­su­men­to­wi przy­słu­gu­je upraw­nie­nie do żąda­nia od kon­tra­hen­ta okre­ślo­ne­go zacho­wa­nia, któ­re­go obo­wią­zek wyni­ka z innych posta­no­wień umo­wy w związ­ku z nie­waż­no­ścią posta­no­wie­nia zakwe­stio­no­wa­ne­go. Ana­lo­gicz­nie, żąda­nie kon­su­men­ta w wypad­ku odmo­wy zasto­so­wa­nia się przed­się­bior­cy, upraw­nia kon­su­men­ta do aktyw­nej ochro­ny swo­ich upraw­nień poprzez powódz­two o naka­za­nie okre­ślo­ne­go zacho­wa­nia się bądź o zapła­tę należ­nej kwo­ty. Nie­za­leż­nie od przed­sta­wio­nych upraw­nień zmie­rza­ją­cych bez­po­śred­nio do wyeg­ze­kwo­wa­nia należ­nych świad­czeń bądź uchy­le­nia się od ich świad­cze­nia, kon­su­men­to­wi mają­ce­mu w tym inte­res praw­ny w try­bie art. 189 k.p.c. przy­słu­gu­je upraw­nie­nie do wyto­cze­nia powódz­twa o usta­le­nie ist­nie­nia lub nie­ist­nie­nia pra­wa wyni­ka­ją­ce­go z posta­no­wie­nia umow­ne­go. Ta ochro­na indy­wi­du­al­na, wyni­ka z incy­den­tal­nej kon­tro­li w indy­wi­du­al­nej spra­wie. Wyta­cza się ją przed sąd według wła­ści­wo­ści miej­sco­wej odpo­wied­niej dla roz­strzy­ga­nia spraw wyni­ka­ją­cych z dane­go stosunku.

Sankcje administracyjne i finansowe za stosowanie klauzul niedozwolonych

Oprócz sank­cji nie­wią­za­nia kon­su­men­ta nie­do­zwo­lo­nym zapi­sem umow­nym, przed­się­bior­ca musi liczyć się tak­że dole­gli­wo­ścia­mi admi­ni­stra­cyj­ny­mi. Pre­zes UOKiK może bowiem wsz­cząć postę­po­wa­nie mają­ce na celu wymu­sze­nie na przed­się­bior­cy zaprze­sta­nia sto­so­wa­nia klau­zul abu­zyw­nych. Może przy tym nało­żyć karę finan­so­wą w wyso­ko­ści do 10% rocz­ne­go przy­cho­du osią­gnię­te­go w roku poprze­dza­ją­cym wyda­nie decy­zji. Jeże­li przed­się­bior­ca będzie bar­dzo opor­ny, to dodat­ko­wo musi liczyć się tak­że z kosz­ta­mi ewen­tu­al­ne­go pro­ce­su sądo­we­go przed Sądem Ochro­ny Kon­ku­ren­cji i Kon­su­men­tów w War­sza­wie. Na kosz­ty te skła­da­ją się kosz­ty pro­ce­su w pierw­szej instan­cji w wyso­ko­ści 600 zł oraz ewen­tu­al­nie kosz­ty zastęp­stwa pro­ce­so­we­go w wyso­ko­ści 360 zł. W wypad­ku prze­gra­nej dodat­ko­wo przed­się­bior­ca zobo­wią­za­ny będzie do ponie­sie­nia kosz­tów publi­ka­cji wyro­ku SOKiK w Moni­to­rze Sądo­wym i Gospo­dar­czym – oko­ło 1000 zł.

Od kil­ku lat zmo­rą przed­się­bior­ców są tak­że roz­ma­ite sto­wa­rzy­sze­nia lub inne oso­by zawo­do­wo zaj­mu­ją­ce się wyszu­ki­wa­niem klau­zul nie­do­zwo­lo­nych i pozwa­niem sto­su­ją­cych je przed­się­bior­ców. Robią to wca­le nie po to by popra­wiać ochro­nę kon­su­men­tów, ale po to by zara­biać na kosz­tach zastęp­stwa procesowego.

Na koniec pocieszenie i dodatkowa ważna uwaga

Muszę jesz­cze raz pod­kre­ślić, że klau­zu­le nie­do­zwo­lo­ne nie wią­żą kon­su­men­ta, gdy są narzu­co­ne we wzor­cu umo­wy przez kon­tra­hen­ta kon­su­men­ta. Będą nato­miast dopusz­czal­ne w wypad­ku, gdy stro­ny klau­zu­le taką usta­li­ły w dro­dze dwu­stron­nych nego­cja­cji. Przy czym cię­żar udo­wod­nie­nia, że zapis jest wyne­go­cjo­wa­ny spo­czy­wa na tym kto się na to powo­łu­je. Przed­się­bior­cy nie­jed­no­krot­nie pró­bu­ją w tre­ści wzor­ca umo­wy wpi­sy­wać sfor­mu­ło­wa­nia, któ­re mają na celu two­rze­nie prze­świad­cze­nia, że umo­wa ta jest w cało­ści przez stro­ny wyne­go­cjo­wa­na, np. „Oświad­czam, że zapo­zna­łem się i wyne­go­cjo­wa­łem treść niniej­szej umo­wy”. Takie oświad­cze­nie rów­nież jest posta­no­wie­niem nie­do­zwo­lo­nym i nie wią­żą­cym konsumenta.

Zda­je sobie spra­wę z tego, ze temat klau­zul nie­do­zwo­lo­nych jest bar­dzo trud­ny i dla­te­go zachę­cam do zada­wa­nia pytań w komen­ta­rzach. Posta­ram się udzie­lić wyczer­pu­ją­cej odpowiedzi.

W arty­ku­le przy­to­czy­łem klau­zu­le umow­ne zawar­te w rejestrze:

• Wpis numer 232 na pod­sta­wie wyro­ku z dnia 2004-10-10 (Sygn. akt XVII Amc 47/03)
• Wpis numer 3454 na pod­sta­wie wyro­ku z dnia 2012-02-02 (Sygn. Akt XVII AmC 3795/10)
• Wpis numer 5232 na pod­sta­wie wyro­ku z dnia 2013-05-23 (Sygn. Akt XVII AmC 11558/12)
• Wpis numer 46 na pod­sta­wie wyro­ku z dnia 2003-03-19 (Sygn. Akt XVII AmC 21/02)
• Wpis numer 621 na pod­sta­wie wyro­ku z dnia 2005-03-23 (Sygn. Akt XVII AmC 32/04)
• Wpis numer 993 na pod­sta­wie wyro­ku z dnia 2006-10-26 (Sygn. Akt XVII AmC 11/06)
• Wpis numer 3068 na pod­sta­wie wyro­ku z dnia 2012-01-23 (Sygn. Akt XVII AmC 977/11)
• Wpis numer 3199 na pod­sta­wie wyro­ku z dnia 2012-02-23 (Sygn. Akt XVII AmC 5111/11)
• Wpis numer 215 na pod­sta­wie wyro­ku z dnia 2004-11-10 (Sygn. Akt XVII AmC 87/03)
• Wpis numer 492 na pod­sta­wie wyro­ku z dnia 2005-04-06 (Sygn. Akt XVII AmC 63/04)
• Wpis numer 632 na pod­sta­wie wyro­ku z dnia 2005-11-17 (Sygn. Akt XVII AmC 56/05)
• Wpis numer 287 na pod­sta­wie wyro­ku z dnia 2004-12-21 (Sygn. Akt XVII AmC 69/03)
• Wpis numer 1222 na pod­sta­wie wyro­ku z dnia 2007-06-06 (Sygn. Akt XVII AmC 80/07)
• Wpis numer 881 na pod­sta­wie wyro­ku z dnia 2006-07-20 (Sygn. Akt XVII AmC 9/06)